Arnhems Bibob-onderzoek naar aanvragers vergunningen barrière voor criminelen
Arnhem gaat de handel en wandel van aanvragers van vergunningen en aanbestedingen vaker vooraf onderzoeken op risico’s voor criminele inmenging, witwassen, zorgfraude en andere ondermijnende criminaliteit, als het aan burgemeester en wethouders ligt. Het zogenoemde Bibob-onderzoek geldt ook voor subsidies en vastgoedtransacties. Het college onderschrijft de aanbevelingen van Bureau Regioplan en komt dit jaar met een voorstel.
"Goed te lezen dat de Bibob-onderzoeken tegen ondermijning en voor integriteit bij ons in Arnhem goed werken als barrière tegen criminele dienstverlening", zegt burgemeester Ahmed Marcouch over de conclusie van Bureau Regioplan. Wie een vergunning aanvraagt voor horeca of evenementen, inschrijft voor subsidies en overheidsopdrachten, erfpacht wil overdragen of andere vastgoedtransacties wil uitvoeren, kan Bibob-onderzoek verwachten.
Marcouch: "Wij onderzoeken met Bibob niet achteraf daden en situaties, maar vooraf handel en wandel van mensen en hun investeerders." De onderzoekers raadplegen hiervoor open bronnen en de gegevens van onder meer de politie, belastingdienst en OM. Blijkt gevaar, dan is Arnhem bevoegd de aanvraag te weigeren en vergunningen, opdrachten, transacties en subsidies in te trekken.
Kat en muis
Op het stadhuis kunnen de twee Bibob-experts het werk aan, mits zij hier fulltime voor vrijgemaakt worden, stellen de onderzoekers. Jaarlijks worden 80 tot 100 aanvragen voor horecavergunningen onderzocht die vrijwel alle verleend worden. Ontwijken kunnen horeca-ondernemers dit Bibob-beleid met de vergunningsvrije bezorgingsdienst, vertellen geraadpleegde praktijkdeskundigen. Voor omgevingsvergunningen, in 2022 vijf keer per Bibob onderzocht, kan de initiatiefnemer onzichtbaar blijven als aannemers en andere tussenpersonen de formulieren invullen. Naar subsidies en aanbestedingen zijn voor zover bekend nog geen Bibob-onderzoeken uitgevoerd. Vastgoedtransacties kent een handvol Bibob-onderzoeken, waaronder één die groot gevaar aan het licht bracht; hier zien de onderzoekers ontwijkende partijen buiten de gemeente en dus buiten Bibob. Marcouch: "Strijden tegen ondermijning als kat tegen de muis betekent ons ontwikkelen om de criminelen weg te houden, onze bewoners te beschermen en onze ondernemers een eerlijk speelveld te bieden zodat onze omgeving levendig blijft. Dus wij ontkomen er niet aan de Bibob-methoden verder te ontwikkelen voor Arnhem."
Zorgbureau
Sinds 1 juni 2023 heeft burgemeester Ahmed Marcouch de bevoegdheid om voor bepaalde gebouwen, gebieden of branches een vergunning te vragen, via het ondermijningsartikel in de lokale Arnhemse wetgeving APV. Een vergunning vragen betekent Bibob-onderzoek verrichten, zo nodig. Nu de inkoop van zorgdiensten via semi-openhouseconstructies loopt, komen sinds 2022 de zogenoemde SAS-diensten onder de Bibob-werking. Naast zorgbureaus ziet het evaluatieonderzoek in Arnhem als branches met bovengemiddelde kans op criminele invloeden: auto- en garagebedrijven (contant geld), woonruimtes voor arbeidsmigranten (afhankelijkheid), horeca, shishalounges, massagesalons en coffeeshops (privacy). Verdere uitbreiding ligt in de rede, adviseert het onderzoek, nu Den Haag de wettelijke mogelijkheden voor Bibob-onderzoek heeft uitgebreid en over een half jaar de Omgevingswet gaat werken. De evaluatie voorziet dat de huidige capaciteit in 2024 tekort schiet, tenzij de begroting bijspringt.