De Slag om Arnhem: een bijzondere dag voor Riet Nijlant

Dit is Riet Nijlant-van der Lelie, geboren op 17 september 1944, tijdens het begin van de Slag om Arnhem, nu 80 jaar geleden. Voor de herdenking op 20 september dit jaar, werd ze uitgenodigd om samen met andere 80-jarigen uit Arnhem deze speciale dag te herdenken in de Eusebiuskerk en op het Airborneplein.

“Toen ik de uitnodiging ontving voor de herdenkingsbijeenkomst, wist ik niet goed of ik er wel heen wilde. Maar mijn broer Wil zei “Je gaat er gewoon heen, dat is toch bijzonder? Ik ga met je mee”. Hij woont in Winschoten en had er de 2,5 uur rijden voor over.”

Verhalen vanuit het fotoalbum

Behalve haar geboortedatum is ook het verhaal van Riet bijzonder. Tijdens het bladeren door een oud fotoalbum staat er op een pagina: Baby’s uit de couveuse op evacuatie. Wat schuilt er achter deze zin? “Mijn ouders en broer moesten in 1944 evacueren uit Arnhem. Op dat moment was mijn moeder hoogzwanger van mij en het was daarom onverantwoord om te reizen. Besloten werd om de bevalling eerder in te zetten. De vliezen werden door de huisarts voortijdig gebroken, zodat ik vóór de evacuatie geboren zou worden. Dat was spannend, want de huisarts zat ondergedoken. Via achterafpaadjes leidde mijn vader hem naar ons huis.

Nadat ik was geboren hebben ze mij goed ingepakt en zijn mijn ouders en broer op een houten kar vertrokken naar Klarenbeek, bij Apeldoorn. Dit moet een zware reis voor hen zijn geweest. Uit verhalen weet ik dat ze mensen zagen sterven, maar ook vrouwen die moesten bevallen, naast de weg. Een jaar lang zijn we geëvacueerd geweest. Bij terugkomst was ons huis beschadigd en leeggehaald. Ons geluk was wel dat in de wijk waarin we woonden, Molenbeke, de kelders vaak onder water stonden. Zo ook die van ons huis.  De bezetters waren daar niet in wezen kijken. Mijn moeder had daar een hele voorraad aan weckpotten staan, onzichtbaar door het water. Wij hadden dus te eten bij terugkomst.”

Op andere foto’s staat Riet als 20-jarige samen met burgemeester Matser van Arnhem. “Dat was in 1964, toen ik door de gemeente Arnhem was uitgenodigd om de 1e steen te leggen voor het nieuwe gemeentehuis. Dat was precies 20 jaar na de start van de Slag om Arnhem, 17 september. Omdat ik op die datum geboren ben, werd ik daarvoor natuurlijk gevraagd.

Blijven herdenken

“Of we de Slag om Arnhem altijd zijn blijven herdenken? Oorlog was een gegeven, daar praatte je niet zo bewust over. Ondertussen waren we met 5 broers en 5 zussen, een groot gezin. We probeerden vooral positief te blijven. Maar het blijft natuurlijk wel altijd in je herinnering. Voor mij is het altijd gekoppeld aan mijn verjaardag.

Er zijn zoveel jonge mensen die tijdens de oorlog hun leven hebben gelaten of gewond zijn geraakt voor ons. Je zult maar naar het front gestuurd worden. Door hen kunnen we nu in vrijheid leven. Dat moeten we altijd blijven herdenken. Ook voor hen.”