Veelgestelde vragen monumenten
Hieronder vindt u een overzicht van veelgestelde vragen over monumenten.
Wat is een monument?
Een monument is een onroerende zaak die van algemeen belang is vanwege zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. Het kan een gebouw zijn zoals een woonhuis, een bedrijfspand, een fabrieksgebouw of een flat. Maar ook andere objecten kunnen een monument zijn, zoals een brug, een fontein of een park. Een monument kan wettelijk beschermd zijn als gemeentelijk monument of als rijksmonument.
Wat is het verschil tussen een rijksmonument en een gemeentelijk monument?
Een beschermd rijksmonument is van nationaal belang, vanwege de schoonheid, betekenis voor de wetenschap of de cultuurhistorische waarde. Dit alles staat in de Erfgoedwet, die in 2016 de Monumentenwet 1988 verving.
Een beschermd gemeentelijk monument heeft cultuurhistorische, architectuurhistorische of stedenbouwkundige waarde op plaatselijk niveau. De bescherming van gemeentelijke monumenten is geregeld in de gemeentelijke monumentenverordening.
Wie beslist of een bepaald gebouw of object een monument wordt?
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen wijst rijksmonumenten aan. Vooraf krijgt de minister advies van de gemeente, de Raad voor Cultuur en de Provincie. Gemeentelijke monumenten worden aangewezen door het College van burgemeester en wethouders. De Commissie voor Welstand en Monumenten geeft het college vooraf advies. Van alle monumenten zijn beschrijvingen opgesteld waarin de redenen worden genoemd waarom het pand als beschermd monument wordt aangewezen.
Heeft de eigenaar van een bouwwerk ook iets te zeggen over de aanwijzing als monument?
De eigenaar kan zijn of haar mening geven over het voornemen van het rijk of de gemeente om een bouwwerk aan te wijzen als monument. Dat kan in de vorm van een schriftelijke zienswijze, eventueel aangevuld met een mondelinge toelichting (een hoorzitting). De mening van de eigenaar wordt meegenomen bij de besluitvorming van het college van burgemeester en wethouders (gemeentelijk monument) of van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (rijksmonument). Als u niet wilt dat uw pand op de gemeentelijke monumentenlijst komt te staan, kunt u hiertegen gedurende 6 weken na bekendmaking bij de gemeente bezwaar indienen.
Wat voor gevolgen heeft een monumentenstatus voor de eigenaar?
Een monument is een pand met een bijzondere status. Daaraan zijn zowel rechten als plichten verbonden. Rechten zijn het genieten van een bijzondere woonomgeving en de mogelijkheid van subside voor de onderhoudskosten in het geval van rijksmonumenten of een laagrentende lening voor zowel rijks- als gemeentelijke monumenten.
De eigenaar heeft als plicht het monument in stand te houden en om er zorgvuldig mee om te gaan. Als hij/zij het monument wil wijzigen of verbouwen moet dan ook een omgevingsvergunning voor monumenten aangevraagd worden. Ook ingrepen als het pand in een andere kleur schilderen en de gevel schoonmaken zijn vergunningplichtig. Het terugbrengen van een object in de oorspronkelijke staat is dat ook. Bij het plegen van groot onderhoud of een restauratie moet het werk voldoen aan de uitvoeringsvoorschriften van de gemeente Arnhem. Neemt u hiervoor contact op met Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA).
Hoe vraag ik een omgevingsvergunning voor monumenten aan?
U vraagt een omgevingsvergunning voor zowel rijks- als gemeentelijke monumenten aan via het Omgevingloket. Meer informatie kunt u ook vinden op de webpagina over omgevingsvergunning voor monumenten.
Betaalt de gemeente het onderhoud aan het pand? Zijn er subsidiemogelijkheden?
De eigenaar is zelf verantwoordelijk voor de kosten van ieder onderhoud. Wel zijn er beperkte subsidiemogelijkheden voor de instandhouding van monumenten.
Rijksmonumenten: Eigenaren van beschermde rijksmonumenten komen in aanmerking voor een subsidie of een laagrentende lening via het Nationaal Restauratiefonds. Onderhoudskosten voor rijksmonumenten zijn sinds 1 januari 2019 niet meer fiscaal aftrekbaar.
Gemeentelijke monumenten: Als eigenaar van een beschermd gemeentelijke monument kunt u in aanmerking komen voor een laagrentende lening via het Cultuurfonds voor Monumenten. Onderhoudskosten voor gemeentelijke monumenten zijn niet fiscaal aftrekbaar.
Mijn pand is onlangs aangewezen als beschermd monument. Ben ik nu verplicht het pand terug te brengen in de originele staat?
De bescherming geldt voor de staat van het pand op het moment van aanwijzing. U bent dan ook niet verplicht om het pand terug te restaureren als het als beschermd monument is aangewezen. Heeft u een subsidie gekregen voor een restauratie, dan bent u daarna wel verplicht tot onderhoud.
